Marcelo Bielsa v Pep Guardiola: Cuộc đối đầu bất phân thắng bại

Mùa giải 2011/12, thế giới bóng đá đã được chứng kiến hai bộ não thiên tài đối đầu với nhau khi mà đội bóng xuất sắc nhất mùa giải khi đấy, Barcelona của Pep Guardiola, chạm trán một Athletic Bilbao thi đấu cực kì ấn tượng dưới sự chỉ đạo của "Gã điên" Marcelo Bielsa. Kết quả là Bilbao của Bielsa chỉ có thể giành được 1 điểm sau 2 trận đấu với Barcelona nhưng họ đã đem đến hai cuộc đối đầu cực kì thú vị.

Gần một thập kỉ sau, tại xứ sở Sương mù lạnh giá, tấm vé trở lại Premier League của Leeds United đã một lần nữa đưa Bielsa và Guardiola gặp lại nhau khi đương kim á quân Manchester City hành quân đến sân nhà Elland Road của Leeds với hi vọng sẽ có được một khởi đầu suôn sẻ để có thể cạnh tranh chức vô địch với Liverpool. Nhưng Bielsa một lần nữa lại đem đến những thử thách nhất định cho thầy trò Guardiola và họ chỉ có thể ra về với 1 điểm trong tay dù đã dẫn trước. Vậy những toan tính nào của Bielsa đã giúp Leeds giành lại thế trận trong hiệp 2 và bảo toàn 1 điểm ở sân nhà trước Man City của Pep? Bài viết này sẽ giải đáp thắc mắc nói trên qua việc phân tích cách chơi của cả hai đội.

Tổng quan lực lượng

Cả Leeds và Man City đều không thiếu vắng quá nhiều khi họ chuẩn bị cho trận đấu này, nhưng một số trụ cột của họ vẫn không thể góp mặt vì những lý do nhất định. Với Leeds, họ không có được sự phục vụ của Jack Harrison khi tiền vệ người Anh không thể đối đầu với đội bóng chủ quản của anh. Tuyển thủ người Macedonia Ezgjan Alioski được lựa chọn để trám vào vị trí của Harrison ở hành lang cánh trái và hỗ trợ Stuart Dallas trong giai đoạn tấn công. Bộ đôi tân binh người Tây Ban Nha Diego Llorente và Rodrigo Moreno đều góp mặt trên băng ghế dự bị và ở thể trạng tốt nhất để có thể ra sân nếu cần thiết.

Ở chiều ngược lại, Man City hành quân đến sân Elland Road mà không có được sự phục vụ của Sergio Agüero và Gabriel Jesus. Chính vì thế, dù vẫn ra sân với sơ đồ 4-1-2-3 quen thuộc nhưng Pep vẫn sử dụng Riyad Mahrez như một tiền đạo ảo ở giữa và Raheem Sterling và Ferrán Torres thi đấu dạt biên để hỗ trợ cho anh. Và thay vì sử dụng cặp tiền vệ trụ Rodri và Fernandinho như ở trận đấu trước với Leicester, HLV người Tây Ban Nha cũng đã chuyển về sử dụng một tiền vệ phòng ngự với Rodri và trả Phil Foden về thi đấu như một tiền vệ trung tâm lệch trái.

Phân tích diễn biến trận đấu

Ngay trong hiệp 1, Man City là đội chủ động dâng cao để áp sát các cầu thủ đối phương và ngăn chặn những phương án tổ chức tấn công từ tuyến hậu vệ của Leeds United. Sử dụng bộ ba tấn công phía trên, đội khách ngay lập tức thực hiện ý đồ áp đảo quân số ngay trong khu vực 1/3 sân của đối phương và khóa chặt những vệ tinh chuyền bóng ở xung quanh hai trung vệ Robin Koch và Liam Cooper.

Một điều đáng chú ý ở hệ thống pressing của Man City chính là việc họ không gây sức ép quá nhiều lên cầu thủ cầm bóng, đặc biệt là thủ môn Illan Meslier, nhưng lại che chắn những khoảng trống xung quanh bộ 3 nói trên rất tốt và khiến cho họ đôi khi phải thực hiện những đường chuyền dài hay thậm chí để mất bóng bên phần sân nhà. Các tiền vệ của Man City cũng chủ động để Kalvin Phillips di chuyển phía sau lưng các tiền đạo bằng việc mở ra một khoảng trống lớn bởi họ biết rằng Mahrez luôn sẵn sàng để cắt những đường chuyền nhắm đến tuyển thủ người Anh.

Như một hệ quả thiết yếu, Leeds tỏ ra cực kì vất vả trong hiệp 1 khi mà họ không thể đưa bóng sang phần sân của Man City và thậm chí tổ chức những đợt tấn công. Trong 30 phút đầu trận, đội chủ nhà chỉ có thể tạo ra đúng 2 cú sút về phía khung thành của Ederson, trong khi con số đó ở chiều ngược lại là 11 và một trong những cơ hội đó đã được Sterling tận dụng để đưa Man City vượt lên dẫn trước.

Man City tận dụng những tình huống để mất bóng của các hậu vệ Leeds một cách cực kì hiệu quả khi họ giành lại bóng và gần như ngay lập tức tràn sang khu vực phòng ngự của đối phương để áp đảo quân số và đẩy đối phương về vòng cấm địa của họ. Nhưng vì đội chủ nhà tỏ ra khá kỉ luật khi thành lập khối phòng ngự lùi sâu ngay trước khung thành của Meslier, các cầu thủ đội khách khó lòng tìm ra được khoảng trống để đưa bóng vào vòng 16m50 và buộc phải dựa vào những cú sút xa nhiều hơn thường lệ. Chính vì lẽ đó mà Man City chỉ có đúng 2 cú sút trúng đích trong cả trận dù họ tạo ra đến 23 cú sút.

Bù lại, Man City lại tỏ ra cực kì hiệu quả trong những tình huống đá phạt và đó chắc chắn sẽ là vũ khí mà thầy trò Pep sẽ sử dụng rất nhiều ở mùa giải này, đặc biệt là khi đối đầu với những đội bóng có hàng phòng ngự lùi sâu. Trước hết, phải nói đến tình huống đá phạt đầu trận của Kevin de Bruyne khi mà anh đã không gặp may mắn khi đưa bóng đến cột gần khung thành của Meslier.

Nhìn vị trí đứng của Meslier, có thể thấy ngay rằng chủ đích của thủ môn trẻ người Pháp là lao ra đấm bóng ngay khi de Bruyne treo bóng vào khu vực cột xa. Hơn nữa, những cái tên có khả năng đánh đầu tốt đều chọn vị trí đứng ở đó, nên Meslier càng có thêm lý do để tự tin vào quyết định của mình. Bên cạnh đó, cách sắp xếp hàng rào của Leeds cũng khá thú vị bởi Costa và Alioski là hai cái tên không sở hữu chiều cao quá tốt để nhảy lên và chặn bóng. Bởi thế, khi tiền vệ người Bỉ thực hiện cú sút, cả hai đã không nhảy lên chặn bóng mà đã di chuyển ra hai hướng khác nhau, mở ra khoảng trống lớn để bóng hướng đến khu vực cột gần không bị kèm bởi Meslier. Nhưng độ xoáy của bóng là khá nhiều và nó khiến cho bóng chạm cột dọc thay vì đi vào lưới trong sự bất lực của Meslier, qua đó không thể giúp Man City dẫn trước từ rất sớm trong trận đấu.

Phạt góc cũng là một vũ khí cực kì lợi hại của Man City ở mùa giải này, và như đã phân tích ở bài viết trước trong trận đấu giữa Man City và Leicester, có thể thấy rằng Man City thường sử dụng những cầu thủ có chiều cao tốt để đứng ở vị trí chấm phạt đền và di chuyển vào vòng 6m50. Bóng cũng sẽ được treo vào khu vực tương tự, qua đó cho phép các trung vệ của đội khách bật cao sớm và đón bóng trước khi các cầu thủ của đội nhà có thể phá được bóng. Nhưng nếu phá được, Man City cũng còn hai lựa chọn ở rìa vòng cấm sẵn sàng để đón bóng hai và họ sẽ thực hiện một cú sút xa như cái cách mà Mahrez đã làm trước Leicester.

Khi trận đấu dần lui về thời gian giữa hiệp, Leeds bắt đầu cho thấy được sự đột phá trong cách phát triển những đợt tấn công và tịnh tiến bóng từ tuyến dưới. Bielsa đã kéo Phillips lệch trái hơn so với vị trí thông thường của mình và kêu gọi Mateusz Klich lùi sâu để phối hợp với cá hai trung vệ và Phillips để đưa bóng lên tuyến trên. Điều này cho phép Leeds có lợi thế về quân số ở khu vực trung tuyến khi Man City chỉ có 3 cầu thủ chủ động áp sát và Leeds có đến 4. Biểu đồ nhiệt của cả hai cũng phản ánh điều này khi cả Phillips lẫn Klich đều có xu hướng lùi sâu về gần khung thành đội nhà hơn mỗi khi cả hai nhận bóng và chuyền bóng.

Biểu đồ nhiệt của Phillips và Klich trong trận đấu vừa rồi [Credit: Wyscout]

Pep phản ứng rất nhanh với sự thay đổi này khi ông cho phép Foden di chuyển ra khỏi vị trí của mình và theo kèm Klich mỗi khi anh lùi sâu. Trong khi đó, cả de Bruyne lẫn Rodri vẫn giữ nguyên vị trí của mình để giữ Tyler Roberts và Patrick Bamford không di chuyển quá rộng giữa tuyến hậu vệ của Man City. Cũng phải nói thêm về vai trò của Foden ở trận đấu này khi cho dù anh xuất phát như một tiền vệ trung tâm lệch trái, anh lại có xu hướng thi đấu như một hộ công phía sau lưng của Mahrez và di chuyển rộng hơn để nhận bóng từ các đòng đội. Trong khối phòng ngự 4-1-2-3 của Man City, đôi khi tiền vệ trẻ người Anh cũng sẵn sàng dâng cao để thay đổi sơ đồ thành 4-4-2 khi đứng cạnh Mahrez và ngăn chặn Koch thực hiện những đường chuyền dài vượt tuyến.

Quay trở lại với Leeds, họ không chỉ tỏ ra hiệu quả hơn ở khâu tổ chức tấn công mà còn ở giai đoạn thay đổi trạng thái sang tấn công. Nhận ra rằng Benjamin Mendy là một mẫu hậu vệ thường tham gia tấn công một cách khá thường xuyên nhờ những pha chồng biên, Bielsa cũng biết được Mendy sẽ để lộ một khoảng trống khá lớn phía sau lưng của mình và đưa ngay Ian-Carlo Poveda vào sân ở hiệp 2 để khai thác khoảng trống đó. Là một mẫu cầu thủ nhỏ con, sở hữu tốc độ tốt và có khả năng đi bóng ổn, tiền vệ người Anh gốc Colombia đã không ít lần có những quả treo bóng vào cho Bamford và Rodrigo đánh đầu.

Biểu đồ nhiệt của Mendy và Poveda trong trận đấu vừa rồi [Credit: Wyscout]

Để hỗ trợ Poveda, cả hai tiền vệ trung tâm đều được khuyến khích di chuyển lệch sang cánh phải nhiều hơn để áp đảo hành lang cánh phải và tạo khoảng trống để tiền vệ trẻ người Anh có thể tiếp tục di chuyển và nhận bóng. Điều này lại vô tình tạo ra một khoảng không khá lớn ở cánh đối diện để Hélder Costa và Rodrigo hoạt động. Cả hai thường có mặt ở cột xa để đón bóng và thực hiện những tình huống đánh đầu khá nguy hiểm về phía khung thành của Ederson.

Man City đã chủ động giành lại thế trận trong khoảng 15 phút cuối bằng cách đưa vào sân Fernandinho và chuyển đội hình về lại với cặp tiền vệ trụ Rodri-Fernandinho và đồng thời đẩy đội hình lên cao nhằm dồn ép Leeds về phần sân nhà. Nhưng khi mà thế trận đã không còn quá căng thẳng và Leeds chấp nhận lui về để phòng ngự thì Man City đành bất lực trong việc tìm kiếm bàn thắng quyết định và đành phải chấp nhận ra về với 1 điểm.

Kết luận

Một lần nữa, một cuộc đối đầu giữa hai trong những huấn luyện viên xuất sắc nhất thế giới không bao giờ khiến cho các cổ động viên thất vọng vì tính chiến thuật và sự kịch tính mà cả hai đội đem lại trên sân. Tại sân Elland Road, Bielsa một lần nữa đem đến sự vất vả cho Guardiola bằng những sự thay đổi mang tính chiến thuật và lật ngược tình thế trong hiệp 2 trong sự bối rối của vị chiến lược gia người Tây Ban Nha. Một kết quả hòa có lẽ là xứng đáng cho những gì mà cả hai đã thể hiện, và nó sẽ giúp cho Leeds tiếp tục một khởi đầu khá suôn sẻ. Trong khi đó, Man City sẽ phải dựa vào sự trở lại của Agüero để có thể quay trở lại với cuộc đua giành chức vô địch với Liverpool.